Historisch Onderlangs (2)

Woonark bewoners aan het Onderlangs versus B & W (Burgemeester & Wethouders)

Onderlangs ca.1931

(Bron Gelders Archief)

Klik op de afbeelding om te vergroten

In mijn vorige bericht op Onderlangs de Woonarken vertelde ik al dat binnen B & W het verzoek van de arkbewoners voor het plaatsen van een waslijn aan het Onderlangs op meer weerstand stuitte.

De Commissaris van Politie maakt bezwaar "uit oogpunt van welstand",

en krijgt bijval van, getuige onderstaande brief aan de Heeren B & W, de NB. waarnemend Directeur der Gemeentewerken.

Brief dir. Gemeentewerken te Arnhem aan B&W

d.d. 26 augustus 1935

(Bron Gelders Archief)

Klik op de afbeelding om te vergroten

De Welstand Commissie heeft echter een flinke vinger in de pap, gesteund door de commissaris van politie en gemeente werken, en de burgemeester neemt het advies over.

Dan komt er vaart in de zaak Onderlangs. In een dictaat (?) uit 28 augustus 1935 bevestigd de Burgemeester dat er bezwaar bestaat tegen het plaatsen van zes paaltjes voor een waslijn.

Op het verzoek van dhr. G. Bouwmeester van woonschip "de Albatros", om een drinkwater pomp voor de schippers gelegen aan het Onderlangs, wordt wel positief gereageerd.

De bewoners krijgen een  pomp op de Boterdijk, die aangelegd wordt met een gerecyclede standpijp uit de Hovenierstraat, de uitvoering hiervan gaat zestig gulden kosten.

Waterpomp Onderlangs

(Bron Gelders Archief)

Klik op de afbeelding om te vergroten

Al met al geen slecht resultaat, en de woonarkbewoners kennende kwam die drooglijn er ook wel.

Het geeft ook een indruk  van de 'status aparte' van de woonarkbewoners aan het Onderlangs.

Meer Perikelen Onderlangs

Een aantal stukken uit het  Gelders Archief  gaat over de onenigheid tussen woonarkbewoners en de gemeente Arnhem en de invoering voor inning van kadegeld.

Deze zaak speelde rond 1956 - 1957 twintig jaar later zeg maar, er heeft een flinke uitbreiding plaatsgevonden want inmiddels liggen er dertig arken aan het Onderlangs.
Het bevorderd de solidariteit betreffende gemeente zaken en het maakte de woonarkbewoners mondiger. 

Een aantal  woonarkbewoners maken een vuist tegen het innen van kadegeld.

De briefwisseling tussen B & W  en de woonarkbewoners Onderlangs kan je doorlezen op

de Foto/Film galerij  van dit blog.

De  woonarkbewoners Onderlangs werden in 1956 o.a. vertegenwoordigd  door

Dhr. P. Meyer van woonark "New Look" die samen met Dhr. J. Vijn van woonark "Swalker" de correspondentie.onderhield.

De "New Look" is mij bekend, maar waar lag de "Swalker" van Dhr. J. Vijn ,of de "Albatros" van dhr. G. Bouwmeester?,  als je het weet neem dan Contact met me op.

(wordt vervolgt)

                           

Historisch Onderlangs (1)

Om wat meer te weten te komen over de historie van het Onderlangs en dan vooral over de Woonarken ben ik het Gelders Archief ingedoken.
Er is daar erg veel informatie beschikbaar over Arnhem en dus ook over het Onderlangs.
Helaas is er ook veel informatie verloren gegaan in de twee wereldoorlogen maar dit is wat ik alvast kan berichten.

In de eerste plaats wilde ik er achter zien te komen rond welke tijd de huidige kribben zijn aangelegd.
Er zijn veel ongedateerde oude prenten en foto's waar er nog geen kribben te zien zijn, ook is het niet duidelijk of dit door de hoge waterstand komt.

Wat ik wel vond in het archief van het huidige Rijkswaterstaat was dit:

Arnhem, Kribben; Vergunning van de Minister van Binnenlandse Zaken aan de stad tot het leggen van vier kribben aan de linker-Rijnoever Akte nummer: 29 NB: betreft uitsluitend een vermelding in het register, de bijbehorende archiefstukken zijn verloren gegaan Plaatsnaam: Arnhem Straatnaam: Kribben Opmerkingen: Besluit 24-10-1848 nr. 130 Afd. A Toegangsnummer: 2388 Secretarie Gemeente Arnhem, verspreide stukken Inventarisnummer: 3 Beschrijving: Vergunning van de Minister van Binnenlandse Zaken aan de stad tot het leggen van vier kribben aan de linker-Rijnoever De taken van Rijkswaterstaat zaten toen dus nog in de portefeuille van het Ministerie van Binnenlandse zaken. Er was kennelijk een vergunning afgegeven voor vier kribben in tegenstelling tot de huidige drie kribben. Hoe lang het na de afgifte van de vergunning in 1848 geduurd heeft tot de uiteindelijke aanleg van de kribben heb ik nog niet kunnen achterhalen. Neem a.u.b. Contact met me op als je over informatie beschikt over de aanleg van de kribben. Woonark bewoners aan het Onderlangs  versus  B & W (Burgemeester & Wethouders) In het archief van de Gemeente Secretarie, vond ik een briefwisseling uit 1935 tussen twee woonarkbewoner aan het  Onderlangs  en B & W over zaken die voor de bewoners van de toenmalige woonarken van belang waren bv. paaltjes slaan voor een waslijn en de aanleg van een waterpomp. We hebben het hier dus over ruim 75 jaar geleden. Hieronder twee van die brieven aan B&W. Brief van G. Bouwmeester van woonschip "Albatros" aan B & W (Bron Gelders Archief) Klik op de afbeelding om te vergroten Brief van J.C.G. van Wilderen aan B & W (Bron Gelders Archief) Klik op de afbeelding om te vergroten De ambtelijke molen gaat in werking,  de aanvragen belanden op het bureau van De Commissaris van Politie die de Burgemeester adviseert het verzoek, paaltjes voor de waslijn te plaatsen, af te wijzen. Hij krijgt bijval van de waarnemend directeur van Gemeentewerken. Advies van Commissaris van Politie (Bron Gelders Archief) Klik op de afbeelding om te vergroten  Voor de woonarkbewoners aan het Onderlangs krijgt het verhaal toch nog een positieve wending. (wordt vervolgd) op "Onderlangs de Woonarken" 

Foto en Filmpjes Galerij van Onderlangs de Woonarken.

In de sectie Foto/Film galerij ga ik de komende tijd, door mij gemaakte filmpjes publiceren.
Het kunnen filmpjes zijn die horen bij eerder geschreven berichten (link), of het kunnen gewoon filmpjes zijn die ik heb gemaakt, vanaf de woonark aan het Onderlangs op de NederRijn.

(Bron: Gelders Archief)

Ik ben onderzoek aan het doen over de geschiedenis van het Onderlangs, ik hoop volgende week genoeg materiaal bij elkaar te hebben om er wat van te vertellen.

Naar de Werf (2)

In mijn vorige bericht vertelde ik wat er zoal moet gebeuren om naar de werf te gaan voor onderhoud van je stalen woonark. In dit bericht lees en zie je hoe het er op de .werf van gebr( nu dus vader en zoon Jan en Willem).Bennik te Westervoort aan toe gaat.

Laten we beginnen met een kort filmpje.

(op de aftiteling staat Joe dit moet natuurlijk Joep zijn, een foutje in de software denk ik)

We zijn inmiddels al twee keer naar de werf geweest en ik begrijp niet goed waarom veel woonarkbewoners er zo tegenop zien.
Oké het kost tijd en geld maar als je het een beetje goed aanpakt ben je hooguit een ruime week weg, en de kosten gespreid over vijf jaar vallen ook wel weer mee.
Die trouwens wel hoger kunnen uitvallen als je langer dan vijf jaar in het water blijft liggen.

In "Naar de werf 1" had ik al verteld dat we voor de eerste keer in mei naar de werf gingen.
Mei is vaak een mooie maand, het voorjaar is doorgebroken, de dagen zijn langer, en belangrijk voor ons, de waterstand is vaak precies goed.
Te lage of te hoge waterstanden betekenen, niet uit de krib kunnen of zelfs niet op de werf komen, door te weinig water of te veel water (lees stroming).

de waterstand is precies goed

Wij hebben tot nu toe vreselijk veel geluk met het weer gehad dat maakt het alsof je een weekje gaat kamperen in je eigen huis, en ik ben niet echt zo'n kampeerder, maar als het weer meezit en ik kan in mijn eigen bed slapen, aan mijn eigen tafel eten, en dan ook nog wat aan het onderhoud van de woonark doen, perfect!

Eenmaal op de werf zijn wij niet aangesloten op nutsvoorzieningen, dus geen water en gas en geen internet of vaste telefoon.  Elektriciteit kan je natuurlijk gewoon aansluiten m.b.v. een koppelstuk met aan de ene kant een 5-polige stekker en aan de andere kant een gewone 3-polige 230v.stekker, waar dan weer een verlengsnoer aangesloten kan worden. 
De werf in Westervoort beschikt over een redelijk badhuis, in ieder geval goed genoeg voor een week.

Het werk aan de woonark begint met het schoonspuiten van de aangegroeide kokkels.

aangegroeide kokkels

Daarna wordt de ark doorgemeten, zo kunnen zwakke plekken waar het staal te dun wordt opgezocht worden. Deze plekken worden dan gedubbeld d.w.z. er wordt een staalplaat overheen gelast.
Tijdens het doormeten wordt de ark gecontroleerd op putcorrosie, dit zijn plekken waar ouder staal meer koolstof bevat en vatbaarder is voor roestvorming (corrosie), waardoor putten in het staal ontstaan.

Deze putten worden handmatig!, weer volgelast. Dat is niet makkelijk en vereist vakmanschap.
Er worden eventueel nieuwe anodes geplaatst.http://www.vaartips.nl/tipa.htm
Als dan alle reparaties voltooid zijn wordt de woonark in een teervervanger gezet tot de waterlijn en alles wat dus boven de waterlijn zit moeten we zelf doen.

zwakke plekken worden "gedubbeld"

De afgelopen keer dat we naar de werf gingen, hadden we besloten ook een nieuwe loopbrug te laten maken voor onze woonark aan het Onderlangs op de Neder-Rijn, de oude loopbrug was te erg verroest dat repareren geen optie meer was.
Nu de ark op de werf lag, was dit een goed moment de oude loopbrug te verwijderen en de nieuwe te installeren. Een metertje langer als de vorige en wat steviger.

een nieuwe loopbrug

Zoals ik in Naar de werf (1) vertelde zitten wij aan afhouders en moeten wij dus als het hoogwater wordt de woonark verhalen.
Met een langere brug die wat hoger op de oevertrap ligt, kunnen wij langer wachten met verhalen.

Omdat onze woonark aan het eind van de krib ligt hebben wij weinig of geen last van deining die voorbij varende schepen veroorzaken.
Woonarken die meer naar het begin van de krib liggen hebben meer last van deining en liggen aan spudpalen.
Dit zijn stalen buizen die verticaal aan de zijkanten van de woonark in de rivierbodem geheid zijn waarlangs de woonark d.m.v. kragen, afhankelijk van de waterstand, omhoog of omlaag glijdt.
Je kan en hoeft dan je woonark niet meer te verhalen bij veranderende waterstanden.
De woonark moet dan wel een loopbrug hebben die vast ligt op het hoogste punt van de oever  zodat deze ook bij hoge waterstanden niet onder water komt te staan.

Zoals wij gehoopt hadden lagen we na ruim een week weer met onze woonark aan het Onderlangs op de NederRijn.
Het is altijd een prettig gevoel om te weten in welke staat je woonark verkeerd zodat je weer onbezorgd vijf jaar in het water kan liggen.

Naar de Werf.(1)

Een woonark met een stalen bak moet periodiek voor onderhoud naar de werf, in dit blog ga ik vertellen wat daar zoal bij komt kijken.

Voor niet arkbewoners;  tegenwoordig worden arken niet meer van staal gebouwd maar met een drijflichaam (ik noem het bak) van beton, waar  je  niet mee naar de werf hoeft om te controleren hoe het met je stalen bak gesteld is.

Hier aan het Onderlangs liggen nog behoorlijk veel oudere arken die om de zoveel jaar naar de werf moeten.

Veel arkbewoners hebben er een hekel aan. Het kost: tijd, geld, behoorlijk wat organisatie en geeft ongemak.

Als landrotten zagen wij er dus als een berg tegenop, maar te lang uitstellen kan je onaangename verrassingen bezorgen. Ik besloot dan ook ruim voordat het zover was (december) een afspraak op de werf te maken.  Mei leek me een goede tijd.

Oké de eerste aanzet om naar de werf te gaan was gedaan, nu had ik nog tijd genoeg om te gaan informeren bij andere ervaren arkbewoners wat er nou werkelijk bij komt kijken, wie had ik erbij nodig hoe ging het allemaal gebeuren, wat kon ik zelf doen.

De dichtstbijzijnde werf hier in de buurt van het Onderlangs, waar de meeste arken hun onderhoud laten doen, zijn Gebr. H. Bennik, Veerweg 27, in  Westervoort nu trouwens geen gebroeders meer maar vader en zoon Bennik.

Westervoort ligt aan de IJssel. Het was dus allereerst van belang om een sleepboot te vinden die onze ark van het Onderlangs aan de Neder-Rijn naar de werf aan de IJssel kan slepen. Dit bleek nog niet zo gemakkelijk, er is namelijk maar één sleepboot in de buurt die daarvoor in aanmerking kwam, Liberté van, jawel ook, vader en zoon Stegers  en die moet maar net in de buurt van Arnhem zijn als wij in mei naar de werf wilden. Ik besloot dus ook hier snel werk van te maken, maar het bleef toch afwachtten omdat de slepers van de Liberté niet zover vooruit konden plannen. Ik was gewaarschuwd.

Ik was gewaarschuwd!

  

Begin mei 2003 was het zover, dachten wij, ik had de sleper gebeld en we zouden op een vrijdagmiddag opgehaald en naar Westervoort gesleept worden. Helaas kregen we rond 18.00 uur te horen dat de sleper nog in Rotterdam zat en pas het volgende weekeinde weer in Arnhem zou zijn. Alles moest dus weer vastgekoppeld worden, om een week later weer opnieuw losgekoppeld te worden.

Onze held, Arthur, te water!

We hadden gelukkig een aantal mensen van het Onderlangs bereidt gevonden om ons een handje te helpen, de inzet van deze mensen was geweldig met als hoogtepunt dat Arthur zelfs met kleren aan in het water stond om de afhouders van de ark los te maken.

Afhouders zijn grote stalen pijpen die de ark, het woord zegt het al, van de oever afhouden.

Behalve de afhouders moet de hele ark afgekoppeld worden, dat betekend elektra, gas, telefoon, staalkabels en de loopbrug.
Aangezien wij in de hoek van de krib liggen (lees Inburgeren op het Onderlangs (2) van dit blog) moet onze ark eerst uit de krib gesleept worden om daar door de Liberté opgepikt te kunnen worden. Dankzij de gezamenlijke inspanning van de buurtbewoners van het Onderlangs lukt dit zeer goed en de reis achter de sleepboot Liberté naar de werf aan de IJssel was begonnen.

Dankzij gezamenlijke inspanning van Onderlangs bewoners.

Het is ongelooflijk spannend als je met je hele hebben en houden over een rivier wordt voortgetrokken door een sleepboot, zeker als je een onervaren woonark bewoner van het Onderlangs aan de Neder-Rijn bent.

We varen de krib uit.

De werf is in zicht

wordt vervolgd

 

Natuurbeleving Onderlangs

Als woonark bewoner op het Onderlangs aan de Neder-Rijn ben je toch wat meer in contact met de je omringende natuur als wanneer je elders in de stad woont.

De natuur aan de rivieroevers is heel gevarieerd en er is het hele jaar door wel iets bijzonders te zien. Dat is ook het eerste wat ons opviel toen wij hier kwamen wonen.  In het begin van de herfst begint het bladgroen langzaam af te sterven en wordt omgetoverd in een rijk geschakeerd kleurenpalet.
Normaal gesproken moet je om deze verandering in de natuur te zien toch gaan wandelen in park of bos, maar dan nog is dat niet te vergelijken met wat je aan de waterkant ziet.

Kleurenpracht Onderlangs

Vooral de eerste paar jaar dat we hier woonden had ik meegemaakt dat naarmate de herfst vorderde de witvis zich terugtrok tussen de woonarken. De scholen voorns lagen dik opgestapeld tussen de arken, waaraan zich aalscholvers, futen en ijsvogeltjes zich te goed deden.
Helaas is dit de laatste jaren drastisch veranderd vooral door overbevissing van de beroepsvisserij. Deze verliesgevende gesubsidieerde bedrijfstak gesteund door een sterke lobby van een partij in de 1^e kamer waar geen vrouwen welkom zijn,  kan nog steeds ongestoord onze viswateren leegvissen.

De gesubsidieerde bedrijfstak

En dan doet de winter zijn intrede, en arriveren de overwinteraars, met mijn favoriet de dodaars, een piepklein duikeendje dat op jacht naar visjes meer onderwater zwemt dan erop.
Als fervent sportvisser struin ik tijdens de wintermaanden veel langs kleinere wateren dan de Neder-Rijn, meestal bewapend met een vliegenhengel waarmee ik vooral snoek belaag.
De reden hiervoor is dat in de winter de vis op het grote water minder actief is en vaak moeilijk te vinden. De afstervende waterplanten op kleinere wateren maken het bij uitstek in de winter eenvoudiger om er te vissen. Prooivis heeft dan de neiging samen te scholen op bepaalde, meestal diepere plekken waar de temperatuur schommelingen minder groot zijn, en de roofvissen zoals snoek, snoekbaars en baars, zijn dan ook niet ver uit de buurt.

De ontwakende natuur staat bij mij synoniem voor nieuwe kansen. Je ziet in het voorjaar dat de watervogels zich opmaken voor het broedseizoen.
De boer aan de overkant brengt de koeien weer naar de wei, de paarden kunnen na een lange winter in de stal weer naar buiten.
De meidoorn krijgt een paarse zweem van nieuwe knopjes.
De eerste scheuten van de gele irissen aan de waterkant beginnen omhoog te komen, en het gras begint weer te groeien.
Maar de eerste voorbode van het opkomst zijnde voorjaar zijn toch wel de wilgenkatjes en als ik zoals vanochtend de eerste winde voorbij zie zwemmen weet ik zeker dat het niet lang meer duurt en het voorjaar is een feit.

de eerste voorbode van het voorjaar

Omdat er in Nederland een gesloten tijd voor het vissen op roofvis bestaat nl. voor snoek van eind februari tot eind juni, en voor snoekbaars en baars van eind maart tot het eerste weekeind van mei, ben ik blij dat er vanaf onze woonark aan het Onderlangs in die periode weer beter op witvis (lees: karperachtigen, zoals bv.brasem, winde, voorn en karper) in de Neder-Rijn gevist kan worden.

de windes komen er weer aan

Inburgeren op het Onderlangs (2)

In mijn vorige bericht vertelde ik over de rol van onze honden bij ons inburgering proces als nieuwe woonark bewoners aan het Onderlangs. Hier ga ik draad weer oppakken welke uitdagingen ons nog meer te wachtten stonden.

Goed we hadden voor de eerste keer een poging gewaagd om onze woonark te "verhalen"
en, gelukkig voor ons, steeg het water niet heel erg hoog.
Even een korte uitleg; er liggen hier ongeveer 30 woonarken , verdeeld over 3 kribben of strekdammen, ik noem het een krib. Hieronder zie je onze krib liggen, maar er liggen dus nog 2 kribben rechts buiten het beeld.

Onze Krib

Helemaal links op de foto ligt het RijnHotel, en wij liggen aan het einde in de hoek van de krib. Op de foto is de waterstand dus normaal, maar met hoogwater staan de kribben ook onder water. De Neder-Rijn is dan een brede rivier die langs je terras raast.
Ik heb er nu geen last meer van maar in het begin voelde ik de deining ook als ik niet op de woonark was.
Wij vonden het een hele ervaring, maar voor de mensen die hier al veel hogere waterstanden hadden meegemaakt, met de record hoogte van 1995 toen een watersnoodramp dreigde, de rivier kwam destijds tot 16.68 meter boven NAP,was dit een lachtertje.
In 1995 stond het achter op de wal op het pad, schuren stonden onder water en velen moesten in een roeibootje naar het vasteland. Vandaar het project van Rijkswaterstaat Ruimte voor de rivier.

                                                                       Hoogwater 2005
                                                                           
Wij wisten toen nog niet dat hoge waterstanden minder vaak voorkomen als de door alle woonark bewoners hier aan het Onderlangs gevreesde en verguisde lage waterstanden.
Laag water, we wisten wel dat het voorkwam, sterker nog toen we voor het eerst na de aankoop van onze woonark rond september 2003 aan de slag konden was de waterstand na een erg droge zomer bijzonder laag. Later bleek dat meer regelmaat dan uitzondering te zijn.
De Neder-Rijn is eigenlijk een regenrivier, sterk afhankelijk van de neerslag die valt in het hele boven- Rijn gebied. Teletekst pagina 720  van de publieke omroep wordt dan ook door iedereen hier nauwlettend in de gaten gehouden, evenals:

http://www.rijkswaterstaat.nl/water/scheepvaartberichten_waterdata/actuele_waterdata/index.aspx

en mijn persoonlijke favoriet:

http://www.elwis.de/gewaesserkunde/Wasserstaende/Wasserstaende_start.php.html?target=2&fs=RHEINGEBIET

Tja laag water, tot ons geluk lagen wij net op een plek waar door het hoge water direct achter de krib een dieper gat wordt uitgesleten, zodat wij ook met laagwater nog water onder de bak hebben.
Ook dit heeft weer een bepaalde charme, ik heb vooral met laagwater, vossen in de tuin gezien die dan kennelijk de rivieroever afschuimen, misschien kwamen ze gewoon op de kippen van de buren af.
In mijn volgende bericht zal ik vertellen en laten zien wat er zoal aan vogels en vissen te zien valt op Onderlangs de woonarken aan de Neder-Rijn.

een kleurrijke bezoeker